Utafiti Waonyesha Kenya Ina Madini 970 Kutoka Kaunti 15
Imeibuka kuwa Kenya ina utajiri mkubwa wa chini ya ardhi baada ya uchunguzi kubaini kuwa kuna madini 970 kote nchini.
Madini hayo yameainishwa kama “matarajio yanayowezekana” kwa uchunguzi zaidi ili kubaini asili, uwezo wa kiuchumi na makadirio ya jumla ya thamani.
Iwapo mchakato wa kuthibitisha madini haya muhimu, kwanza kati ya kaunti 15 zinazochukuliwa kuwa zenye uwezo utafaulu, Kenya itajiunga na ligi ya mataifa yanayochimba madini kama vile thorium, nickel na cobalt, miongoni mwa mengine.
Madini hayo 970 yanajumuisha madini ya viwandani, madini yanayotumia mionzi, vifaa vya ujenzi na rasilimali za jotoardhi.
Kaunti 15 zilizotambuliwa kuwa na matarajio ya juu zaidi ya madini yaliyotambuliwa zitafanyiwa utafiti zaidi unaojulikana kama ukweli wa msingi ambao utafahamisha maamuzi ya uchunguzi.
Kaunti zilizo na madini hayo ni Kitui, Embu, Tana River, Kilifi, Isiolo, Makueni, Taita-Taveta na Kwale katika ukanda wa Pwani. Nyingine ni Homa Bay, Pokot Magharibi, Turkana, Samburu, Elgeyo-Marakwet, Nandi na Kericho katika eneo la Magharibi.
Kulingana na waziri wa madini Salim Mvurya aliambia mkutano wa mashauriano na magavana kutoka kaunti 15 kwamba matokeo hayo yalifuatia uchunguzi wa kijiografia ambao ulihitimisha azma ya Kenya ya miaka 30 ya kuchora ramani ya madini.
Kulingana na Sheria ya Uchimbaji Madini, 2016, ugavi wa mapato ya madini uko katika uwiano wa asilimia 70 na serikali ya kitaifa, asilimia 20 kwa serikali ya kaunti na asilimia 10 kwa jamii.
Hata hivyo, Sheria hiyo haitoi utaratibu wa kugawana apato mara baada ya kukusanywa Kutokana na pengo hili la kisheria, kaunti na jamii hazijapokea mgao wao wa mrabaha wa madini uliokusanywa tangu 2016.
Mapato yote yaliyokusanywa na wizara tangu wakati huo Shilingi bilioni 14.7 zimetumwa kwa hazina ya kitaifa.
Hata hivyo, Sheria ya ugavi wa pesa za ziada ambayo imetiwa saini kuwa sheria sasa hivi itawezesha kaunti kupata asilimia 20 ya pesa zilizozuiliwa, ambayo ni shilingi bilioni 2.9.
Kuhusiana na asilimia 10 ya hisa kwa jamii, wizara imeunda kikosikazi ambacho kimepangwa kuandaa kanuni ifikapo mwisho wa mwezi huu.
Ukusanyaji wa data, uliofanywa angani, ulianza Aprili 2021 na kumalizika Julai mwaka jana ukiwa umechukua eneo la kiliomita (538,420km2) ufukweni.
Wakati uo huo, waziri Mvurya alisema mamlaka itafufua kamati za uchimbaji madini katika kaunti mbalimbali, ambazo zitatoa vibali.
Kulingana na Chama cha Kitaifa cha Biashara na Viwanda cha Kenya, sekta ya madini kwa sasa inachangia chini ya asilimia 1 ya Pato la Taifa la Kenya lakini ina uwezo wa kuchangia asilimia 4 hadi 10.
About The Author
