Mkurugenzi Kwame Owino Aelezea Kwanini Wazo La Ushuru Wa Nyumba Ni Mbaya
Mkurugenzi Mkuu Mtendaji wa Taasisi ya Masuala ya Kiuchumi Kwame Owino anasisitiza kwamba Ushuru wa Kitaifa wa Nyumba uliopendekezwa katika Mswada wa Fedha, 2023 ni “wazo baya” na kwamba Wakenya hawafai kuhinikizwa kuukubali.
Akizungumza wakati wa mjadala kuhusu Mswada wa Fedha ulioandaliwa kwenye runinga Jumatano, Owino alisema msukumo wa serikali kuwa na mpango wa kutoza ushuru wa nyumba unalenga kutimiza ahadi zilizotolewa kwa wanakandarasi na walengwa wengine wa mpango huo wenye utata wa Makazi.
“Wakenya…mtu yeyote ambaye ana nafasi ya kunisikiliza, mimi si mbunge aliyechaguliwa, sitafuti kuchaguliwa na sifanyi kazi serikalini. Ngoja niwaambie hili ni wazo baya,” alisema Kwame.
“Tunaeleza tatizo hili kimakosa kwa sababu Katibu Mkuu (Makatibu Wakuu) wametoa ahadi kwa watu wanaopaswa kujenga nyumba na kuwapa ardhi bure kufanya hivyo,” alisema.
Kulingana na Owino, utawala wa Rais William Ruto si mwaminifu kabisa kwa Wakenya katika pendekezo lake na unalenga kuwafaidi wachache katika jamii.
“Katibu mkuu (Hinga) alisema kwamba tayari wana watu ambao wanawaita wawekezaji lakini hawaweki pesa zao wenyewe, lakini wawekezaji wanaambiwa wajenge kwa uhakika kwamba hazina hii itafunika hatari kwa kuwalipa,” alisema Owino.
Aliongeza: “Serikali inatozwa ushuru kwa 11% au 12% leo; kwa hiyo serikali inachofanya ni kodi zinatumika kugawa upya, jambo ambalo si baya. Lakini tusigawanye tena pesa miongoni mwa Wakenya kupitia uwongo.”
Owino anadokeza kuwa Serikali badala yake ingeruhusu wawekezaji kuweka nyumba hizo kwanza na uhakikisho upewe kwa mwanakandarasi ambaye atakamilisha mradi huo kwa mafanikio.
“Kama mfuko ungekuwa ni wazo zuri, wawekezaji hao hao tunaowazungumzia wasingehitaji Serikali, wangesema, tujenge nyumba halafu mtu yeyote atoe, maana yake, uhakika unatolewa kwa anayefanya ujenzi. tuna mpango wa kuondoka,” alieleza.
“Kwa nini pesa hizi ni muhimu, ili mfuko uundwe, ambao wanauita mfuko ambao unasaidia kufidia hatari hiyo ili yeyote anayejenga ahakikishwe kuwa serikali itaondoa…Kwa kweli si mpango wa ufadhili; ni muundo wa kifedha ambao unaitwa mfuko.
Owino alikejeli Hazina hiyo akisema ni mzigo ulioongezwa kwa Wakenya hasa wale wa sekta ya umma.
Akirejelea rehani iliyopo ya nyumba ambayo alikariri inafadhiliwa na walipa ushuru, Owino alisema kuwa Wakenya wengi walikuwa wakikabiliana na mapato ya chini na si lazima kuhitaji nyumba bora.
“Wabunge wamekuja hapa na wametuambia kuwa haya yatakuwa makazi ya gharama nafuu kwa watu wenye nyumba. Tayari kuna ruzuku ya nyumba ya gharama kubwa nchini Kenya; inatolewa kwa wabunge na watu wanaofanya kazi katika sekta ya umma wanaweza kuchukua rehani ya hadi Ksh.9 milioni na inafadhiliwa na watu kupitia ushuru wetu,” akaeleza.
Alisema ikiwa ni kweli Serikali ina nia ya dhati ya kurekebisha tatizo la makazi nchini inapaswa kuzingatia kuinua kiwango cha mapato badala ya kujenga nyumba za wananchi na kuwalazimisha kuzinunua.
“Ikiwa serikali inataka kujenga nyumba za watu wanaoishi katika vitongoji duni au maskini zaidi hilo si jambo baya, Kifungu cha 43 cha Katiba sawa na vifungu vya biblia vinatumika vibaya sana nchini Kenya leo; Katiba inasema watu wana haki ya makazi na haki nyingine, haisemi kwamba serikali inapaswa kutulazimisha kulipia,” alibainisha.
“Kuna nyumba milioni 14 nchini Kenya za sifa tofauti…tatizo si tatizo la makazi. Jijini Nairobi kwa mfano, tuna nyumba zisizo na watu, tatizo ni kwamba watu hawana mapato ya kutosha kulipia. Maana yake ni kwamba mwajiri anatozwa ushuru, na watalipa kiwango cha juu zaidi cha Ksh. 2500, lakini tunaambiwa sio ushuru,” Owino alisema.
Mkurugenzi Mtendaji wa Taasisi ya Masuala ya Kiuchumi pia anapinga madai kwamba mpango wa nyumba za bei nafuu utaunda nafasi nyingi za kazi kama serikali inavyoahidi.
“Kulingana na data ya Ofisi ya Kitaifa ya Takwimu ya Kenya, kuna kaya milioni 14 nchini Kenya, ikiwa kaya milioni 14 hazijaunda kazi zinazopasuka ambazo unazo, kwa nini hawa jamaa wanadhani kuunda nyumba 250,000 kwa mwaka mmoja kutatengeneza ajira hizo? Unatudanganya,” alisema Owino akijibu maoni kutoka kwa Waziri wa Nyumba Charles Hinga.
About The Author
